اکسپو 2020 دوبی المپیک ملل است
فرشید فرزانگان عضو هیأت مدیره اتاق مشترک بازرگانی ایران و امارات و مسئول کمیته اکسپو اتاق ایران: اکسپو 2020 دوبی را میتوان المپیک ملل دانست. همانطور که بهترین ورزشکاران جهان هر چهارسال یکبار در المپیک دور هم جمع می شوند تا با شعار صلح و دوستی به رقابتی حرفه ای با هم بپردازند، در اکسپو نیز دولتها هر پنج سال یکبار گرد هم جمع می شوند تا بهترین داشته های فرهنگی و تجاریشان را به نمایش بگذارند. اکسپو هر چند یک رویداد با محوریت گردشگری و بر پایه تبادلات فرهنگی (Cultrul Exchange) است. اما این فرصت برای کشورها زمان مناسبی است که برند جهانی خود را ارتقا و احیا نمایند. ایران می توانست و می تواند از این فرصت طلائی استفاده نموده و برند آسیب دیده ساخت ایران را ترمیم کند.
برندهای ایرانی در سطح جهان به ارزان فروشی شناخته می شوند. در اکسپوها می توان این تصویر را از برند made in Iran اصلاح نمود و رشد و آینده شرکتهای ایرانی را به نمایش گذاشت. می توان نشان داد، که در سالهای اخیر کشور از چه دستاوردهای جدید و ارزشمندی در حوزه علم و تکنولوژی برخوردار شده است و چه برنامه هایی دارد. استفاده از فرصت اکسپو برای برندسازی ملی میتواند مبادلات تجاری در سالهای آینده را برای تولیدکنندگان و بازرگانان ایرانی بهبود بخشد. برگزاری نشست های تجاری میان مدیران کسب و کارها و همچنین برپایی اجلاس ها و همایش ها در محیط اکسپو یا در هتل ها و سالن های همایش سطح شهر دبی فرصتی برای مذاکره مستقیم با بازرگانان سایر کشورها در خلال برگزاری رویداد اکسپو است.
ضعف بازاریابی در بازارهای صادراتی را با شرکت قویتر در اکسپو 2020 دوبی پوشش دهیم
برخی از محصولات ایرانی در بعضی از کشورهای جهان شناخته شده هستند اما به دلیل ضعف در بازاریابی و کم توانی فعالان اقتصادی در هر دو بخش دولتی و بخش خصوصی در نفوذ به بازارهای صادراتی در بعضی از کشورها تنها نام این محصولات به گوش مردم جهان رسیده است. اکسپو 2020 دوبی موقعیت مناسبی است که این محصولات ارزنده به بازدیدکنندگان که از سراسر جهان به دوبی می آیند معرفی شوند. بیش از ۱۹۰ کشور جهان در اکسپو حضور دارند و در حداقلی ترین حالت، بازدیدکنندگانی از این تعداد کشور از اکسپو بازدید می کنند.
فعالان بخش خصوصی و مدیران دولتی باید تمام تلاش خود را به خرج دهند تا از این فرصت تاریخی برای معرفی محصولات ایرانی به شکل نوینی به مردمان سراسر جهان استفاده نمایند. بازدیدکنندگان اکسپو همواره با اشتیاق و کنجکاوی وارد این رویداد می شوند و عطش فراوانی دارند تا بیشترین اندوخته را با خود به میهنشان ببرند. در این فضا ما باید بسیار هنرمندانه، دقیق و آینده نگر باشیم و متناسب با تم کلی اکسپو و موقعیت پاویون ایران در زون مربوطه در اکسپو، پیامها و محصولات خود را به جهانیان عرضه کنیم.
بکار گیری تکنولوژی و انرژی های نو و خورشیدی توسط کشورهای پیشرو
کشورهای پیشرو جهان از سالها قبل برای حضور موفق و موثر در اکسپو برنامه ریزی کردند. کشورها سعی می کنند در اکسپو رویکرد و برنامه خودشان را برای سالهای آینده به نمایش بگذارند و نشان دهند که برای مقابله با چالش های بشری در پنج سال آینده چه راهکارهایی دارند. کشورهایی مانند امریکا، اسپانیا، هلند، عربستان، امارات، فرانسه و دیگر کشورهای اروپایی نگاهی بسیار جدی به اکسپو دارند. آنها به موضوعاتی مانند انرژی های نو، انرژی های خورشیدی، هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و گردشگری با آخرین مدل تکنولوژی و بازاریابی حسی به نمایش دستاوردهای خویش می پردازند و در پاویون های خود رویکردشان را نسبت به آینده ارائه می دهند.
هر چند پاویون ها در اکثر کشورها در اکسپو شبیه موزه های گردشگری است اما زیرپوست این موزه های زیبا از حیث فناوری تلاش هوشمندانه ای برای توسعه تجارت خارجی در جریان است. چنین فضایی که سرشار از ایده های فناورانه، خلاقانه و آینده نگرانه است به مدیران کسب و کارها شناخت مناسبی نسبت به آینده می دهد. آنها می توانند با حضور در اکسپو 2020 برای آینده کسب و کارشان، ایده های جدید و خلاقانه کسب کنند.
عملکرد ستاد ملی اکسپو و شرکت سهامی نمایشگاه ها
ستاد ملی اکسپو و شرکت سهامی نمایشگاه ها علیرغم همه تلاشها لیکن با وجود همه کاستی ها در بودجه در کل نمایشی متوسط از رسالت ایران در حوزه ارائه دستاوردهای کشور ارائه نمود. لیکن در ارائه فعالیت های حوزه هنری، فرش و محصولات سنتی ایران و حوزه گردشگری عملکرد بهتری داشت. ضمن آنکه در همین حوزه ها نیز ارائه می توانست با دستاوردهای نوین و به شکل بهتری همراه باشد.
هر چند کشور ما به دلایل متعددی در سالهای اخیر درگیر چالش های جدی است، لیکن شکل حضور ایران می توانست با نمایش بهتر از دستاوردهای اخیر کشور در حوزه های دانش بنیان، جراحی رباتیک، پیشرفت های پزشکی و دارویی و صنعتی، کاتالیست ها، گردشگری سلامت، پیشرفت های اخیر شرکت های خصوصی و غیره باشد، عدم وجود سناریو واحد و Curator با مهمان نوازی درخور و انضباط در استقبال، همراهی و بدرقه مراجعین و انتقال مفاهیم به طور حسی با درک بیشتر انتظار و نیاز گردشگر جهانی می توانست کیفیت بهتری از پاویون ایران را به نمایش بگذارد.
مشکلاتی اعم از تغییرات پی در پی مدیران و عدم آشنایی آنها به شرایط اکسپو باعث ناهماهنگی شد
نبود نقدینگی چه در نهادهای دولتی و چه در بخش خصوصی، پراکندگی مراکز تصمیم گیری در دولت و حاکمیت، تغییرات پی در پی وزرا و مدیران، عدم آشنایی بعضی مدیران از اکسپو 2020 دوبی، بروز بحران کرونا و محدودیت های داخلی و خارجی ناشی از آن و در نهایت تغییر مسئولین مربوطه دولتی برگزار کننده اکسپو و مدیران پاویون ها همگی فرصت های ارزنده هماهنگی میان مسئولین و نهادهای دولتی را به حداقل رساندند. در این میان کمیته اکسپو اتاق بازرگانی ایران با توجه به شناختی که نسبت به فضای اکسپوهای گذشته و کشور میزبان داشت سعی نمود بعنوان یاریگر حداکثری مدیران دولتی و فعالان بخش خصوصی ایفای نقش کند و مشاوره های کارگشایی برای حضور در اکسپو به هر دو بخش خصوصی و دولتی ارائه دهد. لیکن ناهماهنگی های مذکور کیفیت خروجی کار را آنچنان مطلوب ننمود.
معماری پاویون ایران در اکسپو 2020
با وجود تمام مشکلات، معماری پاویون ایران در اکسپو 2020 به شکل مطلوبی طراحی شده و این سازه زیبا که در بهترین موقعیت زون تحرک واقع شده است با نواقصی در اجرا و کیفیت سازه همراه است. تمجید مسئولان برگزاری اکسپو دبی از طراحی و معماری پاویون نشان می دهد که گام های نخست به خوبی برداشته شده است. لیکن محتوا چه از حیث کیفیت موارد مطروحه، کیفیت نمایش دستاوردها، استانداردهای چند رسانه ای، کیفیت ساخت و تولید، نمایشگرها و مانیتورها، استانداردهای پخش صدا دارای ضعف های جدی است. البته تلاش دست اندرکاران و متولیان بخش های مختلف با وجود ضعف بودجه و تغییرات و تاثیرات متعدد مدیران سیاستگذار در ایجاد این ضعف و پراکندگی در انتقال مفاهیم به مراجعین غیرقابل انکار است.
جای خالی مدیران با تجربه
در چنین رویدادهایی بهره برداری از مدیران مجرب و رشد یافته در صنعت نمایشگاهی به ویژه اکسپو که تجارب چندین دهه را با خود داشتند بیش از پیش مشهود است. البته یکی از نقاط قوت در اکسپو 2020 دوبی که باعث شد این مهم در رزومه اکسپوها همواره ثبت شود آغاز همکاری با اتاق بازرگانی بود که در رویدادی این چنین مهم و گسترده با ابعاد فرهنگی، اجتماعی، علمی و هنری کشورها همواره از حضور بخش خصوصی بهره مندی بیشتری می یافتند. لیکن در ادوار گذشته نیز دولت ها در کشورمان آنچنان از دستاوردهای بخش خصوصی و حضور پررنگ ایشان بهره نمی بردند.
لازم به ذکر است کلیه کشورهای پیشرفته با تشکیل بیزینس فروم، همایش ها، سمینارها، وبینارهای آنلاین، اجلاس ها و نشست های تجاری و B2B در رسته های فعالیت و موضوعات مختلف از حضور بخش خصوصی و توان ایشان بهره می برند. لیکن عموماً در اکسپوهای گذشته در پاویون ج.ا. ایران از این مهم بهره لازم برده نمی شد و این موارد بی توجه می ماند. اما برای اولین بار در اکسپو 2020 دبی مورد توجه مسئولین برگزاری اکسپو ایران قرار گرفت که خود جای تشکر و سپاسگزاری دارد. البته ضعف هایی باعث شد کیفیت در نتیجه، دلخواه و مطلوب نباشد، لیکن از حیث بهره برداری از اتاق های بازرگانی، خود آغازی پر اهمیت در جهت همکاری با بخش خصوصی کشور بود.
پیام ملی با آینده نگری و بهاء دادن به شرکت های دانش بنیان
فرصت حضور اکسپو با نگاه جهانی و آینده نگرانه بیش از پیش فرصتی بی بدیل برای شرکت های دانش بنیان و فناورانه است که با طرح موضوعات با شکل نوین، خلاقانه، رویکردی حسی همراه با فناوری بتواند آخرین دستاوردهای کشور را به معرض نمایش بگذارد و مهمتر از دستاوردها پیامی است که هر پاویون با بهترین شکل در حالتی خلاقانه و نوآورانه و پیشرفته به عنوان پیام ملی به هر بازدیدکننده جهانی بصورت نامحسوس منتقل می کند که پاویون ایران از این حیث زبانی قاصر دارد. معاونت علمی ریاست جمهوری از این حیث می توانست با حضور بهتر و پرفروغ تر ضعف جدی پاویون ایران در این زمینه را پوشش دهد که انتظارات از این بخش درخور اهمیت از این معاونت برآورده نشد.
در پایان این یادداشت، ذکر این نکته خالی از لطف نیست که بازیگران متعدد و متنوعی از کل دنیا در اکسپو شرکت می کنند. ایشان در سنین مختلف و با رویکردهای مختلف همراه با انبوهی از حس کنجکاوی وارد اکسپو می شوند و سعی می کنند با ظرافت و نکته سنجی ارائه شده پاسخ نیازهای خود را در پاویون های مختلف پیدا کنند. شرکت های پیشران و معتبر با مزیت های نسبی و رقابتی مختلف لازم است با پیشرفته ترین حالت و با رویکرد فناورانه به این موضوعات بنگرند. امید است که این مهم در اکسپوهای بعدی همواره مورد توجه و اقدام قرار گیرد. استفاده بیشتر از بخش خصوصی چه از حیث ارائه و چه از حیث همکاری و چه از حیث حضور با تشکیل جلسات و اجلاس ها می تواند باعث پیشبرد اهداف تعبیه شده در اکسپو گردد.
فرشید فرزانگان
1400/10/25
